چند وقت است رنگ دریاچه ای ارومیه قرمز شده و حتی عکس ماهواره ای ناسا از رنگ آن چند روز پیش تبدیل به عکس روز ناسا شد، اما علت این موضوع چه چیزی است ؟ چه پدیده علمی منجر به قرمز شدن رنگ دریاچه ارومیه شده است ؟

 همینطور که در عکسی که ایستگاه بین المللی فضایی گرفته شده، مشخص است، در زمان های عادی، دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران معمولا مخلوطی از رنگ سبز و آبی است.

اما عکسی که این هفته از دریاچه ارومیه گرفته شده رنگی است که مردم را بسیار مضطرب می کند، رنگ قرمز خونی ! چه اتفاقی برای دریاچه ارومیه که بزرگترین دریاچه خاورمیانه است در حال رخ دادن است ؟ پاسخ این موضوع در سطح میکروسکوپی است و به گواه پژوهشگران ایرانی یکی از نشانه های حیات آن است.

یکی از اعضای سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا در رایطه با رنگ سفید اطراف دریاچه ارومیه گفت: 60 رود به این دریاچه متصل شده اند و آن ها دریاچه را پر از مواد معدنی و نمک می کنند. به این دلیل که راه خروجی از دریاچه ارومیه وجود ندارد تنها راه خروج آب از آن تبخیر است و نمک ها هم تبخیر نمی شوند و به شکل مواد معدنی بازتابنده ای در می آیند که در اطراف ساحل ته نشین می شوند. این نمک ها از فضا به شکل رنگ سفید اطراف دریاچه در می آیند.

اما او در رابطه با رنگ قرمز خونی هم گفت: اما رنگ قرمزی که در تصاویر ماهواره ای دیده می شود را می توان به نوعی باکتری نسبت داد، این باکتری ها در شرایط بسیار شور رشد می کنند، آنها رنگدانه های صورتی و قرمزی تولید می کنند و وقتی تعداد این باکتری ها زیاد می شود آب های بسیار شور قرمز یا صورتی می شوند. دیدن این رنگ از فضا نشان از محیطی است که بسیار شور است.

تحقیقات مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی هم حرفی مشابه با حرف های مشابه با عضو سازمان آمریکایی را نشان می دهد؛ شرایط دمایی بالا در وضعیت فعلی و کمبود اکسیژن باکتریهایی نمکدوست از جنس های هالو باکتریوم و هولوکوکوس و آر کو باکترها به شدت تکثیر پیدا کرده است؛ به طوریکه تراکم آنها دراین شرایط به حدود ۱۰۳ تا ۱۰۵ عدد در میلی لیتر آب دریا رسیده و از آنجایی که این باکتریها پروکاریوت هستند یعنی رنگیزه های داخل سلول آنها به صورت پراکنده در سیتوپلاسم و بدون غشای محافظ قرار گرفته اند، بنابراین به راحتی نور خورشید را جذب و آن را منعکس می کنند و این امر موجب ایجاد رنگ قرمز مایل به صورتی تا زرشکی آب دریاچه ارومیه می‌شود.

سایت ناسا هم با استناد به تحقیقی که که در سال 2011 منتشر شده علت قرمز شدن رنگ دریاچه ارومیه را باکتری هایی می داند که نشان می دهند آن محیط بسیار شور است.

با این حال رنگ قرمز ابتدا در شمال دریاچه دیده شد و بعد به جنوب رسید. پس از بارشها و عملیات انتقال آب از سوی ستاد احیای دریاچه آب تازه به دریاچه راه یافت و تا حد زیادی از شوری کاست. اینطور که مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه می گوید، با ورود آب تازه، فعالیت بیولوژیکی در سطح دریاچه تا حد زیادی بالا رفته و این خبر خوبی است: »جلبک آبی و جلبک سبز آبی یا سولفور هر کدام میتوانند رنگ آب را به طیفی خاص بدل کنند.« به گفته تجریشی »رشد کشند قرمز« که چند باری به عنوان دلیل سرخی دریاچه گفته شده، درست نیست. »کشند قرمز خا ِص آبهای شیرین است و امکان ندارد در دریاچه ای به این شوری رشد کند و برای دریا بد است چون اکسیژن آب را می گیرد و آبزیان را می کشد.